Ο Δήμος Μουζακίου αριθμητικά & γεωγραφικά
Ο Δήμος Μουζακίου έχει συνολική έκταση περίπου 180 χιλ. στρέμματα και πληθυσμό περίπου 15.000 κατοίκους (απογρ. 2001 - 10.148 κάτοικοι). Αποτελείται από 14 Δημοτικά Διαμερίσματα που είναι τα εξής: Αμυγδαλή, Ανθοχώρι, Βατσουνιά, Γελάνθη, Δρακότρυπα, Ελληνόκαστρο, Κρυοπηγή, Λαζαρίνα, Μαγουλίτσα, Μαυρομμάτι, Μουζάκι, Οξυά, Πευκόφυτο, Πορτή. Το 33% των εκτάσεων είναι βοσκότοποι, το 31% δάση, το 25% καλλιεργούμενες εκτάσεις, 3% εκτάσεις που καλύπτονται από νερά, 3% οικισμοί και 5% αναλογεί σε άλλες εκτάσεις. Η γεωμορφολογία του εδάφους αποτελείται από 73% ορεινή περιοχή, κατά 14,5% ημιορεινή και 12,5% πεδινή. Έδρα του Δήμου είναι το Μουζάκι με πληθυσμό περίπου 4.000 κατοίκους (απογρ. 2001 - 2.190 κάτοικοι).
Οι υψηλότερες βουνοκορυφές είναι: το Ζυγουρολίβαδο (1.971 μ.) Δερματάς (1.722 μ.) στο Ανθοχώρι, Καυκιά (1.600 μ.) και Ράχη (1.270 μ.) στη Δρακότρυπα, ο Τύμπανος (1.750 μ.) στην Οξυά, το Αφεντικό (1.597 μ.) στη Βατσουνιά, Καβαλαρού (1.300 μ.) και Μπλόστιανη (1.229 μ.) στο Ανθοχώρι, Καραμήτσου (1.416 μ.) στα όρια Βατσουνιάς - Αργιθέας, και Κούτσιμπος (1.131 μ.).
Ο πιο γνωστός ποταμός του Δήμου, είναι ο Πάμισος ή Μπλιούρης, ο οποίος τροφοδοτείται από ρέματα όπως το Μέγα Ρέμα Πευκοφύτου, το Ρέμα Σιαφάκα Δρακότρυπας, το Μέγα Ρέμα Πορτής και τμήμα του ρέματος Ανθοχωρίτηαπό το Ανθοχώρι.
Σύντομη παρουσίαση των υπολοίπων Δημοτικών Διαμερισμάτων του Δήμου Μουζακίου
Η Αμυγδαλή είναι ένα μικρό ορεινό χωριό, με λίγους κατοίκους (103 σύμφωνα με την απογραφή του 2001), έκταση περίπου 5.800 στρ. και απέχει από το Μουζάκι 12χιλ. Η ιστορία του χωριού χρονολογείται από το 1339. Αξιοθέατα της περιοχής αποτελούν, η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, τα ιαματικά λουτρά (αναξιοποίητα) στη θέση «Μπακάλη», το φαράγγι της Αγίας Παρασκευής, και ο τύμβος του Διαμάντη (πρωτοπαλίκαρο του Καραϊσκάκη). Το χωριό πανηγυρίζει στις 26 Ιουλίου της Αγίας Παρασκευής. 
Το Ανθοχώρι είναι ένα ορεινό χωριό στα 700μ. υψόμετρο, με έκταση 17.478 στρ. που απέχει 12χιλ. από το Μουζάκι. Στο χωριό συμπεριλαμβάνονται οι οικισμοί Ανοιξιάτικο και Πλατανάκος. Ο πληθυσμός σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, είναι 503 κάτοικοι. Η προηγούμενη ονομασία του ήταν Φλωρέσι και προερχόταν από το λατινικό flores που σημαίνει άνθος. Η ιστορία του χωριού ξεκινά από το 16ο αιώνα, σε πιο υψηλό υψόμετρο από την σημερινή του θέση, στη θέση «Παληοχώρι». Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχε μεγάλη ανάπτυξη αλλά λόγω μιας θανατηφόρας επιδημίας που έπληξε το χωριό, έγινε η μετεγκατάσταση του χωριού στη σημερινή θέση.
Αξιοθέατα της περιοχής είναι ο ναός του Αγ. Γεωργίου, που χτίστηκε το 1623 και ανακαινίστηκε το 1717, η εκκλησία της Αγ. Παρασκευής που χτίστηκε το 1887, ο ανακαινισμένος νερόμυλος και το τοξωτό γεφύρι «Καμάρα». Την παραμονή της γιορτής του Προφήτη Ηλία, γίνεται παραδοσιακό γλέντι και ανήμερα λειτουργία στο ομώνυμο εξωκλήσι.
Σε απόσταση 11 χλμ. από το Μουζάκι και σε υψόμετρο 430 μ. είναι χτισμένη η Βατσουνιά με περίπου 14.000 στρ. έκταση και που αριθμεί σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2001) 605 κατοίκους. Η ίδρυση του χωριού υπολογίζεται κατά τον 16ο αιώνα χωρίς να αποκλείεται να είναι και πολύ πιο παλαιότερα, μιας και κοντά στον οικισμό στη θέση «Παλαιοκκλήσι» τοποθετείται το βασίλειο των αρχαίων Σελών. Αξιοθέατα της περιοχής είναι η εκκλησία της Παναγίας στο κέντρο του οικισμού, που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα και ο ναός του Αγ. Νικολάου που χτίστηκε το 1900 και είναι ρυθμού βασιλικής. Το χωριό εορτάζει στις 26 Ιουλίου της Αγίας Παρασκευής.
Σήμερα η Βατσουνιά παραμένει ένα «ζωντανό» χωριό μιας και διαθέτει δημοτικό και νηπιαγωγείο ενώ άξια αναφοράς είναι το εργοστάσιο εμφιάλωσης νερού καθώς και η Κοινοτική Επιχείρηση Λαϊκής Βάσης ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ Α.Ε. που παράγει ενέργεια ίση με 600 KW και παράλληλα τα νερά χρησιμοποιούνται για την άρδευση των εκτάσεων.
Η Γελάνθη είναι ένα πεδινό χωριό στα 115μ. υψόμετρο και απέχει 3 χλμ. από το Μουζάκι. Έχει έκταση περίπου 5.200 στρ. και ο πληθυσμός της είναι 542 κάτοικοι (2001 απογραφή). Ο ευρύτερος χώρος ιστορικά έχει κατοικηθεί επί βυζαντινής εποχής αλλά με ιστορικά στοιχεία εμφανίζεται στις αρχές του 19ου αιώνα να αποτελείται από 30 περίπου σπίτια. Στη Γελάνθη υπάρχει η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου με οκταγωνικό τρούλο που χρονολογείται από τις αρχές του 19ου αιώνα η οποία όμως από το πέρασμα των χρόνων έχει δεχθεί σημαντικές φθορές. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την γεωργία.
Η Δρακότρυπα είναι ορεινό χωριό και βρίσκεται σε υψόμετρο 650μ. με έκταση 19.704 στρ. Στην Δρακότρυπα εντάσσονται και οι οικισμοί Αρπακιά, Κεραμαργιό, Μηλιές, Μονή Αγίας Τριάδας, Σπάθες, Τρυγόνα και Τσαρούχι. Ο πληθυσμός της είναι συνολικά 690 κάτοικοι (2001 απογραφή). Η ίδρυση του χωριού πιθανολογείται κατά τον 15ο αιώνα ενώ κατά την ίδια περίπου περίοδο, υπήρξε πατρίδα του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας λειτούργησε εργαστήριο παραγωγής σπαθιών στην ομώνυμη τοποθεσία (Σπάθες). Στην Δρακότρυπα υπάρχει το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, που χτίστηκε το 1743 και η εκκλησία του Αϊ Γιάννη του Πρόδρομου που δημιουργήθηκε το 1741.
Η Δρακότρυπα έχει σημαντική παράδοση τεχνιτών κατασκευής σπιτιών, το οποίο οφείλεται κατά κύριο λόγο στη καταγωγή πολλών κατοίκων (Κόνιτσα) που φημίζεται για την ικανότητα αυτή. Πολλοί κάτοικοι και σήμερα εξασκούν αυτό το επάγγελμα ενώ υπάρχουν πολλοί γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Τέλος, τα τελευταία χρόνια σημαντικές επιτυχίες σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν επιτευχθεί στο χώρο του αθλητισμού από αθλητές καταγόμενους από την Δρακότρυπα.
Το Ελληνόκαστρο είναι χτισμένο στα 550μ. υψόμετρο και απέχει 10 χλμ. από το Μουζάκι. Είναι χωριό ορεινό με 201 κατοίκους (2001), έχει έκταση 11.628 στρ. μαζί με τους οικισμούς Γράβια και Πετρωτά. Η ίδρυση του χωριού υπολογίζεται τον 15ο αιώνα. Στο Ελληνόκαστρο υπάρχουν οι εκκλησίες της Αγίας Τριάδας, της Κοίμησης της Θεοτόκου και του Ιωάννη του Πρόδρομου που χρονολογούνται μεταξύ 17ου και 18ου αιώνα. Το χωριό πανηγυρίζει του Αγίου Πνεύματος.
Η Κρυοπηγή είναι χτισμένη στα 550μ. υψόμετρο και έχει έκταση 9.352 στρ. Απέχει 10χλμ. από το Μουζάκι και περιλαμβάνει και τους οικισμούς Λάκκες και Ξηρόκαμπος με συνολικό πληθυσμό 429 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή. Το χωριό εορτάζει την 1 Ιουλίου των Αγίων Αναργύρων. Στο κέντρο του χωριού υπάρχει η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου χτισμένη το 1902.
Η Λαζαρίνα είναι πεδινό χωριό (120μ. υψόμετρο) που απέχει 6 χλμ. από το Μουζάκι έχει έκταση 7.877 στρ. και 443 κατοίκους (2001 απογραφή). Το χωριό λόγω θέσης (πεδινό) έχει μια μακραίωνη ιστορία. Χαρακτηριστικό είναι ότι το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής ζάχαρης στην Ελλάδα, που οικοδομήθηκε, έγινε εδώ το 1894 καθώς και το ορυζοποιείο 1877 και αποτελούν αξιόλογα μνημεία βιομηχανικής κληρονομιάς. Επιβλητικό είναι και το αρχοντικό της οικογένειας Ζωγράφου.
Η Λαζαρίνα έχει παράδοση στην ιπποπαραγωγή από το 1932 και ως τις μέρες μας που αυτό γίνεται από την "ΙΠΠΟΤΟΥΡ Α.Ε.", με αποκλειστικό αντικείμενο την εκτροφή καθαρόαιμων δρομώνων ίππων. Τα τελευταία δε χρόνια, έχει δημιουργηθεί και μονάδα παραγωγής μανιταριών.
Η Μαγουλίτσα είναι χτισμένη στα 110μ. υψόμετρο, έχει έκταση 9.500 στρ. και κατοικείται από 823 κατοίκους (2001 απογραφή). Αξιοθέατα της περιοχής είναι η Παναγία της Μπρίπης (1813) και η Μονή Αγ. Αθανασίου (1883).
Το Μαυρομμάτι είναι μια κωμόπολη με 2.020 κατοίκους (2001 απογραφή) στο οποίο εντάσσεται ο οικισμός Γεώργιος Καραϊσκάκης αλλά και η Μονή Αγ. Γεωργίου. Απέχει 1 χλμ. από το Μουζάκι, έχει έκταση 16.053 στρ. και είναι ξακουστό μιας και είναι γενέτειρα του Γεωργίου Καραϊσκάκη. Οι κάτοικοί του ασχολούνται κατά κύριο λόγο με την γεωργία (βαμβάκι, καπνό, καλαμπόκι, σιτάρι, τεύτλα, αμπέλια) την κτηνοτροφία, ενώ δεν λείπουν οι τεχνίτες και οι εμπορικές επιχειρήσεις.
Από πλευράς αξιοθέατων μπορείτε να επισκεφθείτε στην πλατεία του χωριού τον χάλκινο έφιππο ανδριάντα του Γεωργίου Καραϊσκάκη, έργο του γλύπτη Γ. Παππά(1990). Επίσης δύο χιλιόμετρα έξω από το χωριό θα βρείτε το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, τύπου αθωνικού, που κτίστηκε το 1550 και οι τοιχογραφίες του χρονολογούνται από το 1657.
Το Μουζάκι είναι η έδρα του Δήμου μας, είναι πεδινό (180μ. υψόμετρο) καταλαμβάνει έκταση 10.302 στρ. και ο πληθυσμός του είναι 2.190 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Απέχει 28χλμ. από την Καρδίτσα και αποτελεί σταυροδρόμι και κόμβο επικοινωνίας του νομού Καρδίτσας με την περιοχή της Αργιθέας, την Ήπειρο και το νομό Τρικάλων. Η περιοχή του Μουζακίου κατοικήθηκε τουλάχιστον τον 4ο αιώνα π.Χ. μιας και στη θέση «Επισκοπή» υπολογίζεται ότι προϋπήρχε ο αρχαίος οικισμός των Γόμφων. Το Μουζάκι το 1943 γνώρισε ολική καταστροφή αφού κάηκε ολοσχερώς από τους Ιταλούς.
Σήμερα οι κάτοικοι του Μουζακίου εργάζονται ως υπάλληλοι (δημόσιοι – ιδιωτικοί), ελεύθεροι επαγγελματίες, κτηνοτρόφοι, γεωργοί, έμποροι ενώ δεν λείπουν και τα παραδοσιακά επαγγέλματα. Στο Μουζάκι θα βρείτε διάφορες δημόσιες υπηρεσίες και υποκαταστήματα τραπεζών καθώς και σχολεία για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Οξυά (Σιαμ) δείτε περισσότερα εδώ και εδώ
Η Οξυά είναι ορεινό χωριό στα 900μ. υψόμετρο, έχει έκταση 27.581 στρ. και απέχει 22χλμ. από το Μουζάκι. Ο πληθυσμός της στην επίσημη απογραφή του 2001 ήταν 689 κάτοικοι συμπεριλαμβανομένων και των οικισμών της (Βαγένια, Δάφνη, Ζαμανάτικο, Κούρα, Μεγάλη Βρύση, Μεσοράχη, Παλαιάμπελα, Παλαιοχώρι, Πλατάνια, Σούλα, Συκιά). Η ίδρυση του χωριού υπολογίζεται μεταξύ 14ου και 15ου αιώνα μ.Χ. Το όνομα Οξυά το έλαβε το 1930 και το οφείλει στο δάσος οξυάς που βρίσκεται κοντά στο χωριό.
Στα αξιοθέατα του χωριού είναι η Ιερά Μονή Αγ. Τριάδος, που χτίστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα και βρίσκεται σε θαυμάσια τοποθεσία. Επίσης στην τοποθεσία Παλαιάμπελα λειτουργεί ακόμα και σήμερα πετρόκτιστος μύλος, ηλικίας ενός αιώνα περίπου.
Η Πορτή είναι ορεινό χωριό στα 650μ. υψόμετρο, έχει έκταση 16.703 στρ. και απέχει 5 χλμ. από το Μουζάκι. Μαζί με τους οικισμούς Μαρτίνι, Μελιγός και Παλαιόκαστρο έχει πληθυσμό 529 κατοίκους (απογραφή 2001). Ιστορικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκκλησίες της Κοίμησης της Θεοτόκου που χτίστηκε το 1592 σε ρυθμό τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με 6 ξύλινους κίονες στον κυρίως ναό και 2 στο νάρθηκα, οι εκκλησίες του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Γεωργίου που χτίστηκαν το 1872 και το 1895 αντίστοιχα. Στο χωριό επίσης θα βρείτε δύο νερόμυλους και ένα τοξωτό γεφύρι που βρίσκεται στη θέση «Τόσκης». Το χωριό πανηγυρίζει στις 20 Ιουλίου του Προφήτη Ηλία.